maandag 10 oktober 2011

Plato en de Idee van het Goede

Enige tijd geleden had ik een aardige discussie met iemand over een wellicht controversiële, maar toch ook mogelijk vruchtbare interpretatie van Plato’s Idee van het Goede. Volgens Plato is de Idee van het Goede de oergrond ofwel ultieme oorsprong van alle zijnden. De Idee van het Goede is zelf dan ook geen zijnde, het is zoals Plato in Politeia stelt “gelegen aan gene zijde van het zijn”. Welnu, wat kan Plato hiermee nu bedoelen? Wat voor een mysterieuze entiteit is de Idee van het Goede? De Idee van het Goede is volgens Plato zoals gezegd geen zijnde. Het kan dus niet één of andere mysterieuze “bron” of “fontein” betreffen waaruit de wereld noodzakelijkerwijs uitstroomt, zoals latere neo-Platonici meenden.

Maar wat is het dan wel? Mijn voorstel was indertijd om te veronderstellen dat Plato de Idee van het Goede zag als een beginsel ofwel principe dat zó dermate fundamenteel is dat zij inderdaad aan al het zijnde voorafgaat en bovendien als principe logisch impliceert dat er hoe dan ook een wereld moet zijn, zodat zij inderdaad eveneens, zoals Plato stelt, de grond vormt van al het zijnde. Welnu, de Idee van het Goede als principe zou bij Plato wellicht als volgt geformuleerd kunnen worden:

“(Voor alle X) Indien het goed is dat X bestaat, dan bestaat X, en het is goed dat er een wereld bestaat in plaats van niets”

Dit principe handelt louter over het goede en supervenieert dan ook niet op reeds gegeven zijnden, zoals bijvoorbeeld van de natuurwetten wel gezegd kan worden. Zij gaat dus, zoals Plato wil, aan al het zijnde vooraf. Bovendien volgt uit dit principe strikt logisch dat de wereld bestaat. Immers, de wereld bestaat omdat het goed is dat de wereld bestaat. De Idee van het Goede is zo dus inderdaad, zoals Plato eist, zowel aan gene zijde van het zijn gelegen én ook de ultieme oergrond van al het zijn.

4 opmerkingen:

Jan-Auke Riemersma zei

Beste Emanuel, zou ik eenmaal misbruik mogen maken van je weblog? Ik ben verhuisd naar:

http://delachendetheoloog/blogspot.com

Emanuel Rutten zei

Hoi Jan,

Goed te horen! Er zit een typfoutje in de link. Je bedoelt natuurlijk http://delachendetheoloog.blogspot.com

Groet,
Emanuel

Lucas Blijdschap zei

het is goed dat er een wereld bestaat in plaats van niets

Dit is de vraag waar alles om draait, de vraag waar God zich voor gesteld zag toen hij Zijn avontuur begon.

Impliceert dit dan dat het Niets slecht is? Ik voel altijd veel sympathie voor het Niets. Je kunt er het goede niet missen en het slechte, het lijden, komt er niet voor.

Emanuel Rutten zei

Beste Lucas,

Tsja, het niets. Soms lijkt het zo verleidelijk. Niet zijn. Niets zijn. Geen pijn. Geen verdriet. Eenvoudigweg niet-zijn. Eenvoudigweg niets.

Toch denk ik dat God ondanks alles, ondanks het vele te verwachten verdriet, ondanks het vele te verwachten onnoemlijk lijden, toch besloot om de wereld tot aanzijn te laten komen. Het zijn te laten winnen van het niets. Het licht te laten schijnen in de duisternis.

http://bit.ly/mSAdcR

Groet,
Emanuel