The Modal-Epistemic Argument Undefeated: Reply to Wintein

Recently, Stefan Wintein published an article in which he presents four objections to my modal-epistemic argument for the existence of God. His first objection is an alleged counterexample to the argument’s first premise, and the second objection is an alleged counterexample to the argument’s second premise. Wintein’s third objection attempts to show that the modal-epistemic argument is circular. Finally, the fourth objection is a parody objection. In a new paper, I show that Wintein’s four objections all fail. The paper can be found here.

A profound question

A well-known distinction that has been with us from the beginning of discourse is that between concrete and abstract objects. Now, are there any abstract objects? That is to say, is ‘the abstract’ an instantiated category of being? Or should we hold that only concrete objects exist? Are there no abstract objects?

Famously Plato provided a negative answer to this latter question. He reified or hypostatized the abstract. Whereas medieval nominalists later on famously argued that abstract objects do not exist. I believe we have no choice but to accept the existence of abstract objects.

For there being such objects is an immediate entailment from the conclusion of the semantic argument I developed some time ago (short version here and long version here). The conclusion of my semantic argument has it that there are no universal properties. So the property of being concrete is not universal. But then not all objects are concrete. There are abstract objects. Abstract objects exist and thus the abstract is indeed instantiated. Plato was surely right to hypostatize it.

The question of how concrete and abstract objects interact becomes therefore quite relevant. If there are abstract objects, if they are part of reality or being, how then are they ontologically related to concrete ones? Is there any metaphysical relation at all between them? This is a profound and important philosophical question indeed. A question perhaps even part of philosophia perennis.

Opzet collegereeks Symbolische leven 1

Binnenkort zal ik voor de master Filosofie van cultuur en bestuur aan de Vrije Universiteit wederom een collegereeks verzorgen voor het vak Symbolische leven 1. De inhoud komt overeen met twee jaar geleden en is hieronder weergegeven. Interesse? Benader mij op e.rutten@vu.nl.

Doelstelling
Doel van deze reeks is om studenten in staat te stellen cultureel-historische transformatieprocessen betekenisvol te duiden en te doordenken. Zo kan een adequaat begrip worden ontwikkeld van maatschappelijke veranderingsprocessen. Meer specifiek verkrijgt de student inzicht in de doorwerking van zinperspectieven en bepalende symbolen (zoals religieuze en seculiere sacraliteit) in onze cultuur en het persoonlijke leven.

Inhoud
Reflectie op zinperspectieven
Wat zijn zinperspectieven en hoe beïnvloeden ze onze blik op de wereld? Cultureel-historische processen gaan dikwijls gepaard met een verschuiving van zinperspectief. In dit eerste gedeelte van de reeks zullen we ingaan op wat zinperspectieven of wereldbeelden zijn en hoe deze zinvol doordacht kunnen worden. Hierbij kijken we naar de verschillende aspecten van een wereldbeeld, zoals een cognitief-theoretisch beeld van de wereld en de plaats van de mens daarin, een normatief-praktische visie op wat voor de mens het goede leven is, en een bepaalde grondstemming die bepaalt hoe de wereld innerlijk gevoelsmatig wordt beleefd.

Doordenking van krachtige symbolen uit onze cultuurtraditie
Tot de meest krachtige symbolen van onze cultuurtraditie behoren ongetwijfeld de symbolen die samenhangen met het religieuze, het sacrale of het heilige, het numineuze en het sublieme of het verhevene. Ze spelen in welhaast ieder zinperspectief een bepaalde constitutieve rol. In dit tweede gedeelte zullen we aan de hand van denkers als Longinus, Burke, Kant, Lyotard, Otto en Bataille ingaan op de betekenis en fenomenologie van deze symbolen en hun onderlinge relaties. Daarbij zal ook stilgestaan worden bij hun constitutieve rol voor zowel religieuze als seculiere wereldbeelden. Afsluitend doordenken we de hieraan gerelateerde thematiek van eros en philia.

Literatuur
1. Syllabus (beschikbaar op canvas voor ingeschreven studenten)
2. Rutten, Emanuel, Het Retorische Weten, Uitgeverij Leesmagazijn, 2018
3. Rutten, Emanuel, Overdenkingen, Uitgeverij Stad op een berg, 2017

Rooster
Avondcollege 3 maart
1. Over de rationele rechtvaardiging van Godsgeloof
2. De blinde vlek in het religiedebat. Op zoek naar een adequaat rationaliteitsbegrip voor het beoordelen van de redelijkheid van wereldbeelden
3. Het hervinden van ons authentieke zelf: Charles Taylor over de malaise van de moderniteit
4. Niet-feitelijke en niet-epistemische waarheden en relatie met de-wereld-voor-ons
5. Goddelijke verheffing of spel van vrees en lust? Het sublieme bij Longinus, Burke en Kant
6. Over het verhevene bij Longinus en haar verhouding tot alternatieve concepties van het sublieme (VIII-XI)
7. Toelichting op "Over het verhevene bij Longinus"

Avondcollege 10 maart
8. Over het verhevene bij Longinus en haar verhouding tot alternatieve concepties van het sublieme (geheel)
9. Over het sublieme bij Longinus en Burke
10. Kant over het mathematisch verhevene
11. Stellingen over het sublieme bij Kant
12. Het Longiniaans sublieme
13. Over De rode boom van Mondriaan
14. Over het heilige bij Otto
15. Over het Goddelijke bij Georges Bataille (I-IX)

Avondcollege 31 maart
16. Over het Goddelijke bij Georges Bataille (geheel)
17. Stellingen over het heilige bij Bataille
18. Over de relatie tussen eros en philia in Ad Verbrugges Staat van Verwarring
19. Over Marc De Kesels "Goden breken"

Avondcollege 7 april
20. Over het begrip ‘aura’ in Walter Benjamins kunstwerkessay
21. De vraag naar het lijden
22. De amoureuze liefde: een innerlijke explicatie

Toetsing
De collegereeks zal worden afgesloten door een schriftelijke toets.

Schrijfopdracht
De schrijfopdracht dient uit maximaal 1500 woorden te bestaan en uitgeprint te worden ingeleverd. Dit is vereist om aan de toets te kunnen deelnemen. Vermeld op de uitdraai naam, studienummer en het aantal woorden. Ga nadrukkelijk in op één of meerdere van de opgegeven teksten en kies voor één van onderstaande onderwerpen:

1. kritiek of aanvulling op de besproken wijze van het redelijk evalueren van wereldbeelden,
2. kritiek of aanvulling op een besproken denker over het sublieme, sacrale of auratische,
3. onderling inhoudelijk vergelijk van twee denkers over het sublieme, sacrale of auratische,
4. reflectie op (i) een concrete persoonlijke ervaring, (ii) een bepaald type ervaring of (iii) een bekend kunstwerk of ander (type) object vanuit één van de besproken concepties van het sublieme, sacrale of auratische,
5. kritiek of aanvulling op de tekst "Over de relatie tussen eros en philia in Ad Verbrugges Staat van Verwarring", "De vraag naar het lijden" of "De amoureuze liefde: een innerlijke explicatie".

Blogboek (3)

Het vervolg van mijn blogboek heeft een vervolg gekregen. Deze is getiteld Wijsgerige Reflecties III en is hier beschikbaar op mijn site.

Drie nieuwe cursussen

Naast cursussen retorica geef ik ook cursussen die daaraan op z'n minst gerelateerd zijn. Hieronder drie voorbeelden.

Rigorous thoughts – Hoe zet je een logisch goed onderbouwde redenering op om een bepaalde stelling te verdedigen of juist te bekritiseren? Hoe maak je argumentatief de juiste precieze onderscheidingen? Wat zijn drogredeneringen en hoe herken je deze? In deze cursus gaan we op dit soort vragen in. We bekijken succesvolle manieren om stellingen te onderbouwen en om verschillende vormen van kritiek adequaat te weerleggen. We scherpen zo het analytisch denkvermogen en helpen u de opgedane argumentatiekennis direct in te zetten in verschillende redeneersituaties. Dit doen we aan de hand van de klassieke traditie. We maken meer precies gezegd gebruik van de werken van Aristoteles over logica, dialectiek (logica "in actie") en drogredeneringen.

Building a team – Wat betekent het om een team te zijn? Wat zijn teams eigenlijk en hoe zet je een succesvol team op? Op welke rots dienen succesvolle teams gebouwd te worden? Precies deze vragen komen aan de orde in deze cursus. We gaan op zoek naar de uiteindelijke bron van succes van teams. Dit doen we door teams als personen op te vatten. Teams zijn autonome en morele actoren. Het zal blijken dat succes draait om het in het leven roepen van een sterke team identiteit. Dit doen we door ons te bezinnen op wat de gemeenschappelijke waarden en drijfveren van uw team zijn. Deze waarden en drijfveren kunnen alleen tot hun recht komen tegen een gemeenschappelijke betekenishorizon dat alle teamleden bezield en inspireert. Het gezamenlijk ontsluiten van een gedeeld normatief interpretatiekader maakt een cruciaal onderdeel uit van deze cursus. Zo leggen we het fundament voor het succes van uw team.

Grounding the firm – Iedere organisatie vereist een solide bedrijfsstrategie, een duidelijke missie en een heldere visie. Ook dat van u. Maar is dat genoeg om uw organisatie ook daadwerkelijk te grondvesten? Staat het zo werkelijk met beide benen op de grond? In deze cursus zullen we ontdekken dat er iets is wat noodzakelijk aan elke strategie, missie en visie voorafgaat. Want waar komen deze zaken vandaan? Wat is de rots waarop zij gebouwd zijn? We zullen zien dat de ziel van een organisatie teruggaat op een identiteit welke opvallende overeenkomsten vertoont met het karakter van mensen van vlees en bloed. Bedrijven hebben ten diepste een persoonlijk karakter oftewel een ethos. In deze cursus benaderen we uw organisatie als een concreet moreel individu met persoonskenmerken. Zo ontsluiten we het ethos van uw organisatie. We leggen zijn karaktertrekken en morele raamwerken bloot. Zo komen we tot een diep(er) inzicht in de identiteit ervan. We vinden anders gezegd de rots waarop uw organisatie staat. Dat levert een existentieel gewortelde formulering van uw strategie, missie en visie op. Bovendien komt zo een nieuw vocabulaire beschikbaar om oprecht en effectief over uw organisatie te communiceren.

Contra Kant. Herwonnen ruimte voor transcendentie

Begin volgend jaar verschijnt bij KokBoekencentrum uitgevers mijn vijfde boek, getiteld Contra Kant. Herwonnen ruimte voor transcendentie. Hieronder de bijbehorende aankondigingstekst.

Ruim tweehonderd jaar geleden ontwikkelde de filosoof Kant een kennisleer op grond waarvan kennis over het transcendente onmogelijk is. Wij zouden alleen iets kunnen weten over wat in de zintuiglijke aanschouwing gegeven is. Sindsdien leven we welhaast in een post-Kantiaanse wereld. Kants kennisleer legde mede de basis voor het algemeen geaccepteerd raken van een positivistisch wereldbeeld. Filosoof Emanuel Rutten laat in dit boek zien dat Kant ernaast zat. Het betreft een van de vroegere teksten van de Amsterdamse filosoof. Volgens Rutten blijft Kant onterecht vasthouden aan het empiristische idee dat de mens niets kan weten over datgene wat niet in de zintuiglijke ervaring gegeven is. Rutten ontwikkkelt een allesomvattende alternatieve kennisleer op grond waarvan kennis over het transcendente voor ons weer mogelijk wordt. Zo wordt in onze tijd opnieuw ruimte gemaakt voor kennisclaims over God. Het is precies deze oorspronkelijke inclusieve ‘wereld voor ons’ kennisleer die aan de basis staat van veel van zijn latere wijsgerige werk.

Filosofisch Cafe Zwolle 20 januari 2020: Bijeenkomst over mijn semantisch argument

In zijn traktaat Over de kosmos verklaart Aristoteles dat de natuur een voorliefde heeft voor tegendelen of opposities. En Cicero stelt in zijn De Oratore dat volgens Epicurus de natuur zo in elkaar zit dat alles zijn tegendeel heeft. Dit noemde Epicurus volgens hem isonomia. Nu komen we inderdaad overal in de natuur tegendelen tegen. Er is geen licht zonder donker, geen warmte zonder koude, geen liefde zonder haat, geen zwart zonder wit, enzovoort. De lijst van opposities in de wereld lijkt welhaast eindeloos.

Maar waarom is dit zo? Waarom houdt de natuur van tegendelen? Tijdens deze bijeenkomst presenteert filosoof Emanuel Rutten een verrassend strikt filosofisch argument voor de stelling dat er geen universele eigenschappen bestaan. Voor iedere eigenschap is er altijd wel een object te vinden die die eigenschap niet bezit. Kortom, geen enkele uitspraak van de vorm "Alles is X" is waar. De werkelijkheid is radicaal pluriform oftewel rijkgeschakeerd en daarom zien wij overal contrasten. Zo beantwoordt Rutten de vraag waar die voorliefde vandaan komt.

Voor zijn argument combineert hij op geheel vernieuwende wijze twee filosofische disciplines die normaal gesproken elkaar (relatief) ongemoeid laten, namelijk de metafysica en de taalfilosofie. Op het eerste gezicht lijkt Ruttens conclusie dat er geen universele eigenschappen bestaan niet heel erg opzienbarend. So what? zult u misschien denken. Rutten zal echter laten zien dat niets minder waar is. Zijn argument heeft, indien succesvol, buitengewoon verstrekkende consequenties. Om alvast een klein tipje van de sluier op te lichten: Als er inderdaad geen universele eigenschappen bestaan, dan is bijvoorbeeld de eigenschap "materieel zijn" niet universeel. Maar dan moeten er immateriele oftewel onstoffelijke objecten in de wereld zijn. Materialisme als wereldbeeld faalt dan. En zo zijn er nog veel meer "ismen" die omvallen.

Tijdens deze bijeenkomst zal filosoof Emanuel Rutten zijn argument - door hem het semantisch argument genoemd - en de belangrijkste gevolgen ervan uiteenzetten. Specifieke voorkennis van metafysica en taalfilosofie is niet vereist, zo werd ons beloofd. Van harte welkom!