Blogboek (3)

Het vervolg van mijn blogboek heeft een vervolg gekregen. Deze is getiteld Wijsgerige Reflecties III en is hier beschikbaar op mijn site.

Drie nieuwe cursussen

Naast cursussen retorica geef ik ook cursussen die daaraan op z'n minst gerelateerd zijn. Hieronder drie voorbeelden.

Rigorous thoughts – Hoe zet je een logisch goed onderbouwde redenering op om een bepaalde stelling te verdedigen of juist te bekritiseren? Hoe maak je argumentatief de juiste precieze onderscheidingen? Wat zijn drogredeneringen en hoe herken je deze? In deze cursus gaan we op dit soort vragen in. We bekijken succesvolle manieren om stellingen te onderbouwen en om verschillende vormen van kritiek adequaat te weerleggen. We scherpen zo het analytisch denkvermogen en helpen u de opgedane argumentatiekennis direct in te zetten in verschillende redeneersituaties. Dit doen we aan de hand van de klassieke traditie. We maken meer precies gezegd gebruik van de werken van Aristoteles over logica, dialectiek (logica "in actie") en drogredeneringen.

Building a team – Wat betekent het om een team te zijn? Wat zijn teams eigenlijk en hoe zet je een succesvol team op? Op welke rots dienen succesvolle teams gebouwd te worden? Precies deze vragen komen aan de orde in deze cursus. We gaan op zoek naar de uiteindelijke bron van succes van teams. Dit doen we door teams als personen op te vatten. Teams zijn autonome en morele actoren. Het zal blijken dat succes draait om het in het leven roepen van een sterke team identiteit. Dit doen we door ons te bezinnen op wat de gemeenschappelijke waarden en drijfveren van uw team zijn. Deze waarden en drijfveren kunnen alleen tot hun recht komen tegen een gemeenschappelijke betekenishorizon dat alle teamleden bezield en inspireert. Het gezamenlijk ontsluiten van een gedeeld normatief interpretatiekader maakt een cruciaal onderdeel uit van deze cursus. Zo leggen we het fundament voor het succes van uw team.

Grounding the firm – Iedere organisatie vereist een solide bedrijfsstrategie, een duidelijke missie en een heldere visie. Ook dat van u. Maar is dat genoeg om uw organisatie ook daadwerkelijk te grondvesten? Staat het zo werkelijk met beide benen op de grond? In deze cursus zullen we ontdekken dat er iets is wat noodzakelijk aan elke strategie, missie en visie voorafgaat. Want waar komen deze zaken vandaan? Wat is de rots waarop zij gebouwd zijn? We zullen zien dat de ziel van een organisatie teruggaat op een identiteit welke opvallende overeenkomsten vertoont met het karakter van mensen van vlees en bloed. Bedrijven hebben ten diepste een persoonlijk karakter oftewel een ethos. In deze cursus benaderen we uw organisatie als een concreet moreel individu met persoonskenmerken. Zo ontsluiten we het ethos van uw organisatie. We leggen zijn karaktertrekken en morele raamwerken bloot. Zo komen we tot een diep(er) inzicht in de identiteit ervan. We vinden anders gezegd de rots waarop uw organisatie staat. Dat levert een existentieel gewortelde formulering van uw strategie, missie en visie op. Bovendien komt zo een nieuw vocabulaire beschikbaar om oprecht en effectief over uw organisatie te communiceren.

Contra Kant. Herwonnen ruimte voor transcendentie

Begin volgend jaar verschijnt bij KokBoekencentrum uitgevers mijn vijfde boek, getiteld Contra Kant. Herwonnen ruimte voor transcendentie. Hieronder de bijbehorende aankondigingstekst.

Ruim tweehonderd jaar geleden ontwikkelde de filosoof Kant een kennisleer op grond waarvan kennis over het transcendente onmogelijk is. Wij zouden alleen iets kunnen weten over wat in de zintuiglijke aanschouwing gegeven is. Sindsdien leven we welhaast in een post-Kantiaanse wereld. Kants kennisleer legde mede de basis voor het algemeen geaccepteerd raken van een positivistisch wereldbeeld. Filosoof Emanuel Rutten laat in dit boek zien dat Kant ernaast zat. Het betreft een van de vroegere teksten van de Amsterdamse filosoof. Volgens Rutten blijft Kant onterecht vasthouden aan het empiristische idee dat de mens niets kan weten over datgene wat niet in de zintuiglijke ervaring gegeven is. Rutten ontwikkkelt een allesomvattende alternatieve kennisleer op grond waarvan kennis over het transcendente voor ons weer mogelijk wordt. Zo wordt in onze tijd opnieuw ruimte gemaakt voor kennisclaims over God. Het is precies deze oorspronkelijke inclusieve ‘wereld voor ons’ kennisleer die aan de basis staat van veel van zijn latere wijsgerige werk.

Filosofisch Cafe Zwolle 20 januari 2020: Bijeenkomst over mijn semantisch argument

In zijn traktaat Over de kosmos verklaart Aristoteles dat de natuur een voorliefde heeft voor tegendelen of opposities. En Cicero stelt in zijn De Oratore dat volgens Epicurus de natuur zo in elkaar zit dat alles zijn tegendeel heeft. Dit noemde Epicurus volgens hem isonomia. Nu komen we inderdaad overal in de natuur tegendelen tegen. Er is geen licht zonder donker, geen warmte zonder koude, geen liefde zonder haat, geen zwart zonder wit, enzovoort. De lijst van opposities in de wereld lijkt welhaast eindeloos.

Maar waarom is dit zo? Waarom houdt de natuur van tegendelen? Tijdens deze bijeenkomst presenteert filosoof Emanuel Rutten een verrassend strikt filosofisch argument voor de stelling dat er geen universele eigenschappen bestaan. Voor iedere eigenschap is er altijd wel een object te vinden die die eigenschap niet bezit. Kortom, geen enkele uitspraak van de vorm "Alles is X" is waar. De werkelijkheid is radicaal pluriform oftewel rijkgeschakeerd en daarom zien wij overal contrasten. Zo beantwoordt Rutten de vraag waar die voorliefde vandaan komt.

Voor zijn argument combineert hij op geheel vernieuwende wijze twee filosofische disciplines die normaal gesproken elkaar (relatief) ongemoeid laten, namelijk de metafysica en de taalfilosofie. Op het eerste gezicht lijkt Ruttens conclusie dat er geen universele eigenschappen bestaan niet heel erg opzienbarend. So what? zult u misschien denken. Rutten zal echter laten zien dat niets minder waar is. Zijn argument heeft, indien succesvol, buitengewoon verstrekkende consequenties. Om alvast een klein tipje van de sluier op te lichten: Als er inderdaad geen universele eigenschappen bestaan, dan is bijvoorbeeld de eigenschap "materieel zijn" niet universeel. Maar dan moeten er immateriele oftewel onstoffelijke objecten in de wereld zijn. Materialisme als wereldbeeld faalt dan. En zo zijn er nog veel meer "ismen" die omvallen.

Tijdens deze bijeenkomst zal filosoof Emanuel Rutten zijn argument - door hem het semantisch argument genoemd - en de belangrijkste gevolgen ervan uiteenzetten. Specifieke voorkennis van metafysica en taalfilosofie is niet vereist, zo werd ons beloofd. Van harte welkom!