woensdag 1 januari 2025

Een Heideggeriaanse repliek op het bezwaar van Gods verborgenheid

Houdt God zich verborgen? En zo ja, waarom dan? We kunnen op grond van Heideggers zijnsdenken een repliek formuleren op het bekende bezwaar van Gods verborgenheid. God kan alléén een lichtruimte voor de menselijke existentie openhouden en zo een open plaats bieden waarin de zijnden aan de mens kunnen verschijnen, door zelf verborgen te blijven. De lichtruimte of het open midden waarin de zijnden voor de mens oplichten, vraagt om de verberging van God omdat de lichting van de zijnden zelf niet verlicht kan worden. Wat zich naast de zijnden echter wel verlichten laat, is precies het zich verbergen van God. De verborgen God openbaart de zijnden terwijl God zelf aan de mens verschijnt als het zich verbergen. God is als de verborgene dan ook niet afwezig, maar voor de mens aanwezig als het zich verbergende. Alléén zo kan de mens behoren tot en opgaan in de lichtruimte van de wereld.

3 opmerkingen:

Jac Vaes zei

Beste Emanuel,
"De lichtruimte of het open midden waarin de zijnden voor de mens oplichten, vraagt om de verberging van God omdat de lichting van de zijnden zelf niet verlicht kan worden".
Hoe moeten wij dat verstaan? Stel eens dat er een God is die zich niet voor ons verborgen houdt, zou dat dan tot gevolg hebben dat wij niet meer in staat zijn iets anders waar te nemen?
vr. gr.,
Jac

Emanuel Rutten zei

Beste Jac,

God schikt de mens een lichtruimte toe. God weest anders gezegd als de toewending van de lichting van de zijnden naar de mens. Als God aan de mens zou verschijnen, dan zou dus de lichtruimte of de open plaats zelf aan de mens moeten verschijnen, wat zoals gezegd onmogelijk is. De lichting van de zijnden is de onverborgenheid of openheid waardoor en waarin zijnden aan de mens kunnen verschijnen, maar is zelf niet iets dat zoals een zijnde voorhanden is en aan de mens verschijnt. En dit precies omdat de lichtruimte zijnder is dan de zijnden en dus nimmer als iets voorhandens aan mens beschikbaar kan zijn. God kan dus voor de mens niet openbaar zijn. God is aanwezig voor de mens als het verbergende dat de lichting van de zijnden en daarmee een wereld voor de mens mogelijk maakt.

Groet,
Emanuel

Jac Vaes zei

Emanuel,
Met enige nuchterheid zou men kunnen denken dat hier gesproken wordt over de zijnsgrond, waarbij in het midden gelaten wordt of die van persoonlijke aard is of niet. Ik ben geen Heidegger-kenner en daarom heb ik je tekst voorgelegd aan AI. Veel van wat je hier aan Heidegger ontleent lijkt mijns inziens ook toepasbaar op energie als zijnsgrond:
- dat wat de zijnden de mogelijkheid geeft zich te tonen.
- dat waarin het zijn der dingen zich manifesteert.
- geen ding maar een voorwaarde voor dingen.
- het kan zich niet als zodanig tonen maar wel in een of andere manifestatie(ding).
- het heeft een fundamenteler niveau dan de zijnden.
- het is niet te pakken maar maakt wel het pakbare mogelijk.
- het kan slechts iets laten verschijnen als het zelf verborgen blijft.
- de verborgenheid is geen tekort maar juist essentiëel.
Is het denkbaar dat energie een kandidaat is voor wat Heidegger bedoeld kan hebben of doet de gedachte geen recht aan Heideggers denken?
vr. gr.,
Jac
P.S. Wellicht is het overbodig je te wijzen op het werk van Professor Dr. Joseph J. Kockelmans, een nederlandse filosoof en gerenommeerd Heidegger-kenner in de Verenigde Staten (inmiddels overleden}; hij was één van mijn vroegere leraren. Hij staat bekend om zijn diepgaande analyses van Heideggers denken.
-