Robert Koons heeft er in een commentaar op mijn proefschrift op gewezen dat mijn nieuwe argument voor het bestaan van een eerste oorzaak in feite geen beroep op atomisme nodig heeft. Dit maakt het argument aanmerkelijk eenvoudiger. Het argument heeft nu nog maar slechts vier premissen nodig om het bestaan van een eerste oorzaak van de werkelijkheid af te leiden. Deze premissen betreffen achtereenvolgens
(1) Elk veroorzaakt samengesteld object bevat een veroorzaakt strikt deel,
(2) Alles wat bestaat is de oorzaak van iets anders en/of zelf veroorzaakt,
(3) De som van alle totaal veroorzaakte objecten is een object,
(4) Oorzaak en effect zijn disjunct.
Hier is een totaal veroorzaakt object een object waarvan alle delen veroorzaakt zijn. Ik laat hieronder zien hoe uit deze vier premissen inderdaad volgt dat er een eerste oorzaak bestaat van de werkelijkheid.
Allereerst is het niet lastig om in te zien dat uit (1) volgt dat ieder veroorzaakt object een totaal veroorzaakt deel heeft. Laat namelijk O een veroorzaakt object zijn. Indien O enkelvoudig is, dan is O per definitie een totaal veroorzaakt deel van zichzelf. Neem daarom aan dat O samengesteld is. Beschouw de som S van alle onveroorzaakte delen van O. Het is duidelijk dat op grond van (1) de som S object O niet totaal overlapt. Er is dus een deel D van O dat geheel buiten S valt. Maar dan heeft D geen onveroorzaakte delen. Elk deel van D is dus veroorzaakt, zodat D totaal veroorzaakt is.
Neem nu de som van alle totaal veroorzaakte objecten en noem deze M. Dan is M volgens (3) en (2) veroorzaakt of oorzaak. Als M oorzaak is, dan is M de oorzaak van een veroorzaakt object E. Object E bevat dan op grond van het voorgaande een totaal veroorzaakt deel, wat onmogelijk is omdat M en E volgens (4) disjunct zijn. Maar dan moet M volgens (2) veroorzaakt zijn. Noem A de oorzaak van M. Is A veroorzaakt? Nee, dit is niet het geval. Als A veroorzaakt zou zijn, dan zou A op grond van het voorgaande een totaal veroorzaakt deel moeten bevatten, wat wederom onmogelijk is omdat op grond van (4) A en M disjunct zijn. Kortom, A is de onveroorzaakte oorzaak van de som van alle totaal veroorzaakte objecten. En daarom kan A met recht een eerste oorzaak van alles genoemd worden. Er is dus een eerste oorzaak van de werkelijkheid.
woensdag 25 juli 2012
Met dank aan Robert Koons!
Labels:
atomisme,
causalisme,
deel,
eerste oorzaak,
Robert Koons,
strikt deel
Abonneren op:
Reacties posten (Atom)
10 opmerkingen:
Beste Emanuel,
Puur taalkundig gezien zit ik met een probleem. Een premisse is één aanname dat iets waar is, maar nu staat er in jouw tweede premisse niet één, maar staan er twee aannames. Namelijk: alles wat bestaat is de oorzaak van iets anders en/of zelf veroorzaakt.
Daaruit volgt dat alle twee de aannames binnen de premisse ofwel waar/waar, waar/onwaar, onwaar/waar of onwaar/onwaar kunnen zijn.
Mijn tweede vraag luidt hoe deze aanname nog iets kan uitsluiten? Naast deze twee mogelijkheden bestaat er niets anders meer wat de onwaar variant zou kunnen staven en dat lijkt me toch een essentiële voorwaarde voor een premisse. Of zie ik dat verkeerd?
Groet , Prot.
Beste Emanuel,
Puur taalkundig gezien zit ik met een probleem. Een premisse is één aanname dat iets waar is, maar nu staat er in jouw tweede premisse niet één, maar staan er twee aannames. Namelijk: alles wat bestaat is de oorzaak van iets anders en/of zelf veroorzaakt.
Daaruit volgt dat alle twee de aannames binnen de premisse ofwel waar/waar, waar/onwaar, onwaar/waar, of onwaar/onwaar kunnen zijn.
Mijn tweede vraag luidt hoe deze aanname nog iets kan uitsluiten? Naast deze twee mogelijkheden bestaat er niets anders meer wat de onwaar variant zou kunnen staven en dat lijkt me toch een essentiële voorwaarde voor een premisse. Of zie ik dat verkeerd?
Groet , Prot.
Beste Prot,
De tweede premisse drukt uit dat voor elk bestaand object precies één van de volgende drie situaties het geval is.
(a) Het object in kwestie heeft tenminste één ander object veroorzaakt, maar is zelf onveroorzaakt
(b) Het object in kwestie heeft geen enkel object veroorzaakt, maar is zelf wel veroorzaakt
(c) Het object in kwestie heeft tenminste één ander object veroorzaakt, en is ook zelf veroorzaakt.
De tweede premisse sluit dus wel degelijk iets uit, namelijk dat er een object zou bestaan dat zelf onveroorzaak is en dat bovendien ook helemaal niets anders veroorzaakt. Volgens de tweede premisse bestaan er dus geen objecten buiten het 'causale web' van de werkelijkheid. Geen enkel object is volkomen causaal inert. Elk bestaand object is oorzaak en/of veroorzaakt, aldus de tweede premisse.
Groet,
Emanuel
Beste Emanuel,
Voor mij kun je vast het volgende ophelderen. De tweede premisse sluit weldegelijk iets uit, zeg je: “Namelijk dat er een object zou bestaan dat zelf onveroorzaakt is en dat bovendien ook helemaal niets anders veroorzaakt.”
Om het bestaan van een eerste oorzaak van de werkelijkheid af te leiden, moet deze variant dan volgens mij wel iets toevoegen aan de vraag wat de grond is van dit alles. Uit jouw beschrijving lijkt dan dat hetgeen wordt uitgesloten binnen deze premisse geen essentiële waarde heeft voor het argument zelf. Het object heeft immers helemaal niets veroorzaakt en valt daarmee af als waarde binnen de aanname als eerste grond.
Groet, Prot.
Beste Prot,
Waarom zou mijn uitsluiting van het bestaan van onveroorzaakte objecten die ook niets anders veroorzaken geen waarde hebben voor mijn argument? Het tegendeel is juist het geval. Ik maak namelijk expliciet gebruik van deze uitsluiting om de conclusie te kunnen afleiden dat er een eerste oorzaak bestaat. Inderdaad, de desbetreffende premisse, premisse (2), gebruik ik op twee plaatsen in de afleiding, zoals je eenvoudig kunt nalezen. Zie immers de zinnen "Dan is M volgens (3) en (2) veroorzaakt of oorzaak" en "Maar dan moet M volgens (2) veroorzaakt zijn". Het gaat hier dus om een belangrijke uitsluiting!
Groet,
Emanuel
Beste Emanuel,
Voordat ik goed antwoord kan geven, zou ik graag meer uitleg over het volgende willen.
1. Terugkomend op: “alles wat bestaat is de oorzaak van iets anders en/of ZELF veroorzaakt” moet ik dus begrijpen als “elk bestaand object is oorzaak en/of veroorzaakt.”
Het woord ‘zelf’ in je tweede premisse is uitermate verwarrend. Iets wat namelijk onveroorzaakt is, moet zichzelf hebben veroorzaakt, wat indruist tegen het tweede citaat.
2. Wat moet ik me voorstellen bij onveroorzaakte delen van/in een object (S)? Kun je dit concretiseren?
3. Zou je voor mij ajb het geheel kunnen schematiseren, of heb je dat al ergens gedaan?
Alvast dank en groet, Prot.
Beste Prot,
Laat me jouw vragen kort beantwoorden.
(1) Premisse 2 zegt inderdaad dat elk bestaand object oorzaak en/of veroorzaakt is. Een object dat onveroorzaakt is hoeft overigens niet zichzelf te hebben veroorzaakt. In de eerste plaats is het onmogelijk dat iets zichzelf veroorzaakt. Immers, om zichzelf te kunnen veroorzaken moet het er al zijn! In de tweede plaats is het mogelijk dat een onveroorzaakt object noodzakelijk bestaat, dus bestaat op grond van haar eigen natuur, hetgeen iets anders is dan zeggen dat het object zichzelf zou hebben veroorzaakt.
(2) Een onveroorzaakt deel van een object O betreft een object dat enerzijds onveroorzaakt is (dus geen oorzaak heeft) en anderzijds een mereologisch deel ('part') is van O.
(3) De schematische afleiding in mijn blogbijdrage zou voldoende moeten zijn. Mocht je een bepaalde redeneerstap niet begrijpen, dan wil ik deze eventueel nader toelichten.
Groet,
Emanuel
Beste Emanuel,
Ik zie uit naar je proefschrift.
Wanneer komt dat ter beschikking van geinteresseerden? (Hoe komt Robert Koons eraan?)
Groeten, KeesJ
Beste KeesJ,
Ik zal het proefschrift binnenkort op mijn website emanuelrutten.nl plaatsen. Dit doe ik pas nadat de officiële gedrukte exemplaren bij de VU zijn ingeleverd. Robert Koons zat in de leescommissie.
Groet,
Emanuel
Dag Emanuel,
Ik begrijp dat het moeilijk, zo niet onmogelijk is om vanuit de metafysica een goed concreet voorbeeld te geven, want in onze ‘werkelijkheid’ kan een object geen veroorzaakt, naast een onveroorzaakt deel bevatten. Maar een schema of een model had ik wel fijn gevonden.
Rest mij je veel succes te wensen met je metafysisch project en ik hoop je dissertatie snel te kunnen lezen.
Prettige vakantie en groet, Prot.
Een reactie posten