zaterdag 5 maart 2011

Is Bataille altijd een monotheïst gebleven?

Op mijn website plaatste ik een nieuw artikel over het denken van Georges Bataille over het goddelijke. Het betreft in feite een 'spin-off' van een Felix & Sofie bijeenkomst over Bataille waar ik vorige maand ben geïnterviewd. Zonder dit interview was genoemd artikel er wellicht nooit gekomen. In mijn artikel betoog ik dat Bataille de traditie van het monotheïsme nooit echt verlaten heeft, hetgeen voor velen wellicht een opmerkelijke stelling is.

Is mijn lezing van Bataille een persoonlijke toe-eigening van zijn denken: een Nietzscheaans 'Aldus wilde ik het'? Misschien wel. Betreft mijn verhandeling een Rortyeaanse 'herbeschrijving' van het denken van Bataille? Dit is wellicht het geval.

Hoe dan ook argumenteer ik voor een Bataille zoals deze voor zover ik weet nog nooit voor het voetlicht is gebracht. Een nieuw perspectief op hem dat niet ongezegd mag blijven. En bovendien, een perspectief dat volgens mij hout snijdt, dat ons zelfs toegang verleent tot de existentiële kern, tot de ziel, van zijn denken.

2 opmerkingen:

Emanuel Rutten zei

[De reactie van Vincent werd per ongeluk verwijderd. Ik plaats hem opnieuw onder mijn account. De tekst had ik gelukkig nog]


Amice,

Wellicht ben je een VU-adept en stem je meer dan eens CDA. Vergeef mij de impertinentie, echter denken over het buitentalige is evenzo mythisch als de speculatieve metafysica van Bataille zelf, evenals Corian overigens. Waar religie eveneens bovenredelijke speculatie is, kan conceptualisering door de zeef van de rede enige soelaas bieden als waarde of appel zoals dat in de politiek welbekend is. Maar om Bataile als monotheist te beschouwen is het onvangbaar preconceptuele conceptualiseren:

"And this rhytm of words - which can even be musical - awakens the sensibility, and carries us directly to intensity. Reciprocally, emotions leads us to use words (which no longer serve the end of knowledge but of sight, and which respond not to reason but to the senses) as if they were no longer intelligible signs but cries, which one could modulate at length and in diverse ways." - THE ABSENCE of MYTH. Writings on surrealism, p.137. Vertaling Michael Richardson.

Dus amice zie ik zie toch een kentheoretisch probleem in je vraagstelling. Monotheisme is niet uit 'cries' ontstaan, maar uit woorden die uit 'reason' zijn voorgekomen. Niet voor niets prijst de eveneens rede-basher Foucault Bataille aan als: "One of the most important writers of the century."

Bataille, Ger Groot beschouwt hem als 'ongemakkelijke filosoof', is voor mij een contraverlichte premoderne denker in de geest van Herder, Hamann, Schelling, en Hegel, die wij in het Duits Idealisme zo uitgebreid aan het woord horen.

Ik geniet overigens van je twitter bijdragen,

Ab imo pectore,.

Vincent Guicherit. Filosofiepolitiek.nl

Emanuel Rutten zei

Beste Vincent,

Leuk dat je mijn tweets kunt waarderen. Jouw website over filosofie en politiek is ook de moeite waard!

Jij ziet blijkbaar Bataille vooral als een speculatief metafysicus in de geest van het Duits Idealisme. Dit komt echter, wellicht verrassend, vrij dicht in de buurt van mijn lezing van Bataille.

Het grote verschil is natuurlijk dat ik zijn speculatief metafysisch spreken over het absolute, over het goddelijke, begrijp als een vorm van monotheïstisch godspreken. In mijn artikel wijs ik namelijk op zo'n twaalf structurele overeenkomsten tussen Batailles spreken over het goddelijke en dat van de monotheïstische traditie.

Wellicht zijn er bepaalde passages in mijn artikel waar je meer specifiek kritiek op zou willen uitoefenen? Zo ja, dan ben ik daar erg in geïnteresseerd.

Hartelijke groet,
G.J.E. Rutten