[Al vanaf Plato zijn er rationele argumenten ontwikkeld voor het bestaan van God. De laatste decennia is de filosofische belangstelling ervoor weer sterk toegenomen. Rutten onderzoekt in zijn proefschrift kosmologische argumenten. Hierbij wordt het bestaan van God afgeleid uit het feitelijke gegeven dat er veroorzaakte dingen bestaan. Hij betoogt dat de onderzochte argumenten gezamenlijk genomen aannemelijk maken dat de kosmos is veroorzaakt door een noodzakelijk bestaand en vrij wezen, maar dat daarmee nog niet is beargumenteerd dat dit wezen ook de eerste onveroorzaakte oorzaak van de gehele werkelijkheid betreft, wat van God doorgaans wel gezegd wordt. In het tweede deel van zijn proefschrift ontwikkelt Rutten een nieuw argument voor het bestaan van een eerste oorzaak van de werkelijkheid. Hij leidt uit atomisme, de claim dat alles wat bestaat uiteindelijk is opgebouwd uit ondeelbare bouwstenen, en causalisme, de claim dat alles wat bestaat een effect is van iets anders of zelf iets anders veroorzaakt, af dat er inderdaad een eerste oorzaak moet zijn. Ook ontwikkelt Rutten een nieuw kennistheoretisch argument voor het bestaan van een vrij wezen dat de eerste oorzaak van de werkelijkheid is. Dit argument vertrekt vanuit het uitgangspunt dat alles wat mogelijk waar is ook kenbaar is en dat het bovendien onmogelijk is om te weten dat God niet bestaat. Door deze nieuwe argumenten te combineren met genoemde kosmologische argumenten ontstaat een hernieuwde casus voor de these dat er een noodzakelijk bestaand en vrij wezen is dat tevens geldt als de eerste oorzaak van de werkelijkheid, oftewel God.]
De openbare verdediging van mijn proefschrift vindt plaats op donderdag 20 september om 11:45 in de aula van het hoofdgebouw van de Vrije Universiteit in Amsterdam
19 opmerkingen:
Geweldig, Emanuel! Proficiat bij voorbaat. Aan werk- en denkkracht heeft het je in elk geval niet ontbroken! Daar kan ik bij voorbaat zeker van zijn, zonder ook nog maar een letter van het proefschrift gelezen te hebben.
Vanaf zes meter hoogte op de ladder om het eigen huis op te schilderen, je begrijpt dat dat ook tijd neemt, en ook al een niet alledaags perspectief oplevert over de sterfelijkheid en het kunnen weten, en zelfs gedachten oproept aan onze ruimtevaarder Kuipers met zijn inmiddels bloedhekel aan de zwaartekracht, en soms zelfs aan jouw weerbarstig denken over God, die ook gedefinieerd is (op je blog en in vele stukjes)op een manier dat er ook over na te denken valt (mijmeren in vergelijking met dat abstracte 'denkgeweld' van de logica, Kripkiaans of anders) voor een gemiddelde Volkskrantlezer.
Te veel stof om nu over na te denken, maar in herfst of winter, na 20 september in elk geval, zal het al een hele klus worden te proberen je 'verder' te begrijpen, hoe briljant dit 'proef' schrift ook ongetwijfeld in elkaar zal zitten.
Voor nu mijn beste wensen en proficiat!
Beste Theo,
Dank!
Groet,
Emanuel
Beste Johann,
In het algemeen verwacht ik van mensen die op mijn blog reageren dat zij zich wellevend opstellen. Ik heb jouw beide reacties daarom verwijderd.
Groet,
Emanuel
Beste Emanuel,
Ik was mij niet bewust van onwellevendheid van mijn reactie en beoogde die ook niet.
Mijn beide hier geplaatste reacties heb ik letterlijk zo op de discussie-site NUjij.nl geplaatst. Mogelijk is dat medium als ruwer te beschouwen dan jouw blog.
Ik vind het jammer, dat je er niet op wilt reageren. Ik heb er behoorlijk mijn best op gedaan.
Ik zou verwachten, dat je alleen al vanwege de inhoud over de mogelijke scherpte ervan zou hebben willen heenstappen. Nu heb ik, misschien onterecht, de indruk gekregen, dat je er geen antwoord op hebt.
Groet,
Johann
Beste Emanuel,
Na van mijn eerste schrik te zijn bekomen, heb ik mijn beide reacties herschreven.
De eerste :
Je poneert in (de uitleg van) je premissen al het bestaan van onveroorzaakte (delen van) objecten en onveroorzaakte oorzaken.
Kant zou hierop ongetwijfeld reageren met de opmerking, dat onveroorzaaktheid geen predikaat is. Het sluit immers aan bij zijn constatering, dat existentie geen predikaat is.
Door onveroorzaaktheid als premisse te poneren, zal onveroorzaaktheid ook onherroepelijk als uitkomst tevoorschijn komen.
Je redenatie is dus een cirkelredenatie.
Verzameling M is veroorzaakt door de mens, die zich die verzameling voorstelt. Hij is dus inderdaad geschapen door een vrij bewustzijn, in dit geval door jouzelf, Emanuel.
Jijzelf, Emanuel, bent dus de god van je eigen verzameling M. Jij hebt de onveroorzaakte oorzaak geschapen.
Beste Emanuel,
Hierbij mijn tweede, herschreven reactie.
Ik neem aan, dat jouw redenatie over de werkelijkheid gaat. Maar Hume maakt al duidelijk, dat inductieve redenaties zonder betekenis zijn. Dus ook causaliteit, dus ook bijvoorbeeld natuurwetten. Popper bevestigt, dat inductie inderdaad niet logisch gerechtvaardigd kan worden.
Hume stelt, dat onze inductieve redeneringen niet rationeel zijn, maar dat gewoonte leert, dat ze aannemelijk zijn.
Kortom, voor het aantonen van een absolute grond van het bestaande is causaliteit een al te menselijk, al te relatief middel. Voor een logisch bewijs is het te onlogisch.
Groet,
Johann
Beste Johann,
Mijn redenering is geen cirkel. In mijn premissen poneer ik alleen het bestaan van objecten, hetgeen plausibel is. Natuurlijk mogen we aannemen dat er objecten zijn. Nergens neem ik op voorhand echter het bestaan van veroorzaakte of onveroorzaakte objecten aan, zoals jij ten onrechte stelt. Dat er een eerste, en dus onveroorzaakte, oorzaak bestaat betreft de conclusie van mijn argument, niet een verborgen premisse.
Ook neem ik nergens aan dat "onveroorzaaktheid" een predikaat is. Maar goed, zelfs al zou ik dat aannemen, dan nog ontstaat er geen probleem voor mijn argument, zoals iedereen die het argument naleest zal kunnen vaststellen.
Daarnaast geef ik in mijn proefschrift een expliciete onderbouwing voor de stelling dat M een (extra-mentaal) object is. Zoek bijvoorbeeld maar eens op het begrip 'demarcated natural kind' in mijn proefschrift.
Groet,
Emanuel
Beste Johann,
In de eerste plaats lever ik geen logische bewijzen. Bewijzen doen we in de wiskunde, niet in de filosofie. Het is voor een succesvol filosofisch argument voldoende dat de premissen aannemelijk zijn, en dat de conclusie logisch volgt uit de premissen.
In de tweede plaats is het evident dat ik in mijn redenering gebruik mag maken van het begrip 'causaliteit'. In de filosofie en in de vakwetenschappen wordt niet voor niets overal intensief met het begrip 'causaliteit' gewerkt. Het speelt een cruciale rol in bijvoorbeeld de ontologie, kennisleer, ethiek, fysica, chemie, biologie, geografie, sociale wetenschappen en historische wetenschappen. Het verwerpen van causaliteit als "te onlogisch" zou dan ook leiden tot het verwerpen van alle filosofie en van alle vakwetenschappen als zodanig, hetgeen natuurlijk hopeloos irrationeel zou zijn. We zouden terecht komen in een radicaal vruchteloos scepticisme. Een totale verwerping van alle filosofie en van alle vakwetenschappen, is dat de prijs die jij zou willen betalen om mijn argument te weerleggen?
Groet,
Emanuel
Beste Emanuel,
Dank voor je uitgebreid ingaan op mijn opvattingen. Ik ga er diep op studeren.
Groet,
Johan
Beste Emanuel,
Hierbij mijn reactie op jouw eerste reactie, als je begrijpt wat ik bedoel.
Neem me niet kwalijk.
Je hebt het zelfs uitslúitend over veroorzaakte en onveroorzaakte (delen van) objecten. Op voorhand dus. Bijvoorbeeld premisse (1) en (2):
(1) Elk veroorzaakt samengesteld object bevat een veroorzaakt strikt deel,
(2) Alles wat bestaat is de oorzaak van iets anders en/of zelf veroorzaakt,
(Bron : woensdag 25 juli 2012 “Met dank aan Robert Koons!”)
Voor zover je het al niet in je premissen doet, doe je het wel in de redenatie die je er vervolgens mee opbouwt. Bijvoorbeeld :
“Beschouw de som S van alle onveroorzaakte delen van O.”
Maar zelfs als je had vermeden om dat zo expliciet te stellen, dan nog impliceert jouw “veroorzaaktheid” al zijn tegenstelling, de “onveroorzaaktheid”. Jouw premisse “veroorzaaktheid” impliceert, brengt noodzakelijk met zich mee, de mogelijke “onveroorzaaktheid”. “ De “onveroorzaaktheid” is dus een impliciete mogelijkheid, een verborgen premisse in jouw universum. De onveroorzaaktheid komt niet voort uit je redenatie, maar ligt eraan ten grondslag. En dat moet ook wel, anders zou de uitkomst ook geen onveroorzaakte veroorzaker kunnen zijn.
Beste emanuel,
Hierbij mijn reactie op jouw tweede reactie. (die van 20:46)
Mijn argument is, dat men geen absolute bestaansgrond, zoals een Eerste Oorzaak, logisch kan beargumenteren met een redenatie, die algemeen erkend niet helemaal logisch is.
En de vakwetenschappen beoogen heel iets anders, niets absoluuts, en erkennen ook hun betrekkelijkheid in alles daarin.
Beste Emanuel,
Hierbij een nieuwe bijdrage. Je inspireert mij wel.
Alleen de verzameling van totaal veroorzaakte objecten, dus van veroorzakers en niet-veroorzakers, kan alleen veroorzaakt zijn door een niet veroorzaakte oorzaak, en kan zelf geen oorzaak zijn.
De (deel)verzameling van totaal veroorzaakte niet-oorzaken zou wel kunnen worden veroorzaakt door een veroorzaakte oorzaak. Dat is niet disjunct. NB: Weliswaar ook door een onveroorzaakte oorzaak, maar niet noodzákelijk door een onveroorzaakte oorzaak.
Deze deelverzameling - noem hem P - kan ook oorzaak zijn, en wel van veroorzaakte oorzaken.
Ik kom dan tot twee verzamelingen :
1- (Deel)verzameling P
2- M minus bovenstaande deelverzameling P. Noem deze nieuwe (deel)verzameling T.
T is dus de verzameling van alle veroorzaakte oorzaken.
Voor T geldt, dat het kán worden veroorzaakt door een onveroorzaakte oorzaak, maar dat het ook oorzaak kan zijn, nl. van een veroorzaakte niet-oorzaak.
Zonder dit verder uit te werken : het is duidelijk, dat een simpele opsplitsing van M je redenatie ongedaan maakt. Het is bij nader inzien een rekenkundige truc, geen filosofische.
Dit is niet disrespectvol bedoeld, overigens.
Groet,
Johann
Beste Johann,
Premisse (1) en (2) van het desbetreffende argument zijn conditioneel. Ze zijn van de vorm: Als X Dan Y. In deze premissen wordt dus helemaal niet geponeerd dat er objecten bestaan, laat staan dat er veroorzaakte of onveroorzaakte objecten bestaan. En de som S van alle onveroorzaakte delen van O kan natuurlijk leeg zijn. Het spreken over deze som levert dus geen stilzwijgende introductie van onveroorzaakte objecten op, zoals jij ten onrechte lijkt te suggereren.
In de argumentatie zelf poneer ik op enig moment inderdaad de som M van alle totaal veroorzaakte objecten. Deze som is niet leeg omdat er veroorzaakte objecten bestaan en bovendien ieder veroorzaakt object een totaal veroorzaakt deel bevat. Maar waarom bestaan er dan veroorzaakte objecten? Neem ik dit dan niet alsnog als premisse aan? Nee, dit is niet het geval. Zoals ik eerder aangaf neem ik als uitgangspunt het bestaan van objecten (zie hoofdstuk VI van mijn proefschrift). En uit premisse (2) volgt dan direct dat er ook tenminste één veroorzaakt object moet zijn. Kortom, er zijn veroorzaakte objecten.
Ook in jouw een-na-laatste reactie sla je de plank mis. Mijn punt in mijn vorige reactie was immers juist dat filosofische en vakwetenschappelijke argumenten niet absoluut zijn! Bewijzen doen we immers in de wiskunde en niet in de filosofie of in de vakwetenschappen. Mijn argument is slechts "logisch" in de zin dat de conclusie logisch volgt uit de premissen. Maar de premissen zelf kunnen natuurlijk niet logisch afgeleid worden. Natuurlijk niet. De premissen zijn plausibel en rationeel rechtvaardigbaar, maar dat betekent nog niet dat we ze logisch kunnen afleiden.
Jouw laatste reactie is zo dermate warrig dat ik er geen chocola van kan maken. In het vervolg verzoek ik je, als je nog wilt reageren, om niet meer dan één reactie te plaatsen, en bovendien in deze reactie één punt naar voren te brengen. Ik ga niet steeds op vele punten tegelijk reageren. Daarvoor is mijn tijd te beperkt. Ook verzoek ik je reacties op specifieke argumenten te plaatsen onder de bijdrage waar het desbetreffende argument gepresenteerd wordt.
Groet,
Emanuel
Beste Emanuel,
Ik zou op jouw laatste reactie nog veel te zeggen hebben. Maar ik begrijp, dat je geen prijs stelt op verdere discussie met mij. Daarom beëindig ik die bij deze.
Groet,
Johann
Emanuel,
Ik kan het niet laten om nog een fout in mijn laatste argumentatie te corrigeren.
In mijn reactie van 14 augustus 2012 17:34 staat de zin: "De (deel)verzameling van totaal veroorzaakte niet-oorzaken zou wel kunnen worden veroorzaakt door een veroorzaakte oorzaak. Dat is niet disjunct"
Dat moet natuurlijk zijn: Die zijn disjunct.
Dank voor je geduld met mij.
Groet,
Johann
In de filosofie en in de vakwetenschappen wordt niet voor niets overal intensief met het begrip 'causaliteit' gewerkt.
Alleen als we het over ons universum hebben. Hetzelfde geldt voor tijd.
Beste Anoniem,
In de ontologie wordt ook gewerkt met causaliteitsconcepten die niet noodzakelijk tot één enkel ruimte-tijd-geheel (universum) beperkt zijn. Bovendien werkt men ook in de moderne kosmologie met modellen waarbij het ene ruimte-tijd-geheel het andere ruimte-tijd-geheel veroorzaakt, ofwel waarbij een ruimte-tijd-geheel wordt veroorzaakt door een buiten dit geheel gelegen a-temporele en a-spationele entiteit. Ook in de moderne kosmologie werkt men dus met ruimte en tijd overstijgende concepties van causaliteit. En ja, een vakwetenschap wiens onderwerp zich binnen het universum bevindt, zoals de geografie, zal uiteraard geen behoefte hebben aan genoemde causaliteitsconcepties, maar dat wil niet zeggen dat ze daarom niet bestaan of problematisch zouden zijn. Natuurlijk niet.
Groet,
Emanuel
Beste Valere,
Ik heb jouw reacties verwijdert. De reactie-ruimte onder mijn bijdragen is niet bedoeld om zelf blogjes te schrijven. Als je zelf wilt gaan bloggen, dan zul je een eigen blog moeten aanmaken.
Groet,
Emanuel
Beste Emanuel,
Reactie op jouw reactie :
-Ik heb inderdaad zelf ook wel een filosofisch blogje .
-Maar mijn reacties hier vielen wat lang uit misschien, maar waren wel bedoeld om jouw 'visie' wat te verbeteren ; wil je een prijsje halen voor jouw proefschrift .
-Jouw visies lijken me wat verouderd ; en daarom deed ik een poging jou wat nieuwere gedachten of ideeën bij te geven ...
-Waarvoor voor jouw (on)dank...?
Valère--
Een reactie posten