vrijdag 18 september 2015

Object, zijn en bestaan: vier mogelijke posities

Als een object bestaat dan is het ook. Er bestaan geen dingen die niet zijn. Deze uitspraak wordt binnen de filosofie zó breed geaccepteerd dat géén enkele filosoof hier anders over denkt. En dat is geen geringe prestatie voor een filosofische stelling.

Maar hoe zit het nu omgekeerd? Zijn er dingen die niet bestaan? Welnu, sommige filosofen beantwoorden deze vraag ontkennend. Volgens hen zijn er geen dingen die niet bestaan. Zij menen dat alles wat is ook bestaat. Filosofen die tot dit kamp behoren vallen in twee groepen uiteen. De ene groep stelt dat alles is. Men ontkent dus dat sommige objecten niet zijn. De tweede groep stelt daarentegen juist dat sommige objecten niet zijn (en dus ook niet bestaan).

Naast dit eerste kamp van filosofen kunnen we ook een tweede kamp van filosofen onderscheiden. Filosofen in dit tweede kamp beweren dat er dingen zijn die niet bestaan. Ook deze filosofen vallen in twee groepen uiteen. En wel op precies dezelfde manier als dat voor het eerste kamp geldt. De ene groep meent dus dat alles is en de andere groep beweert daarentegen dat sommige objecten niet zijn (en dus ook niet bestaan).

Zo krijgen we uiteindelijk vier mogelijke posities. Voor welke positie kiest u? Ik zal hierbij alvast mijn kaarten op tafel leggen. Ik behoor tot de eerste groep van het eerste kamp. Ik meen dus dat alles wat bestaat ook is, dat alles wat is ook bestaat, en dat alles is (en dus ook bestaat). Bent u er nog?

29 opmerkingen:

Lucas Blijdschap zei

Ik ben wel benieuwd naar de groep die stelt dat sommige objecten niet zijn (en dus ook niet bestaan). Kun je daar wat voorbeelden van geven, zonder meteen over God te beginnen ;).

Emanuel Rutten zei

Beste Lucas,

Je kunt hierbij denken aan neo-Meinongianen zoals Routley en Priest. Zij menen dat alles wat 'is' ook 'bestaat' en omgekeerd. Maar tevens beweren ze dat sommige objecten niet 'zijn' (en dus ook niet 'bestaan'). Wanneer ze spreken over 'Sommige objecten' dan is dat dus niet equivalent aan 'Er zijn objecten'. Uitgaande van mijn typologie behoren Routley en Priest tot de tweede groep van het eerste kamp.

Groet,
Emanuel

Lucas Blijdschap zei

Tja, welke objecten zijn dat dan die niet zijn? Als ik dit (http://plato.stanford.edu/entries/nonexistent-objects/) artikel zie bij Stanford, begint het me te dagen. Maar ja, dat is toch een beetje flauw om fantasieën als objecten te bestempelen. Nou ja, sommige filosofen vervelen zich denk ik.

Emanuel Rutten zei

Beste Lucas,

Het is mijn positie evenmin. Zoals ik in mijn stukje aangaf zit ik in de eerste groep van het eerste kamp: alle objecten 'zijn' en 'bestaan'.

Groet,
Emanuel

Anoniem zei

Beste Emanuel,

Een interessante gedachte!
Als ik je goed begrijp ben jij van mening dat alles bestaat.
Komt dat niet hierop neer dat jij van mening bent dat er niets is wat niet bestaat?
Als je "bestaan" maar breed genoeg opvat, zodat het ook "bestaan als fantasieproduct" en "bestaan in de verbeelding" omvat kan ik het wel met je eens zijn, hoewel de bewering dan weinigzeggend lijkt.
Maar anders wil ik er nog wel eens op terugkomen, tezamen met het vliegend spaghettimonster; want als dat niet slechts in de fantasie bestaat moet het toch als reëel bestaand iets ergens zijn op te sporen.

Groet,
Willem

Emanuel Rutten zei

Beste Willem,

Ja, ook het Vliegend Spaghettimonster bestaat. Hoe? Als mentaal object, i.e. als gedachte in de geest.

Groet,
Emanuel

Emanuel Rutten zei

Beste Bert,

Voor wat betreft de ontologische status van de wiskunde ben ik een conceptualist. Dit betekent dat ik van mening ben dat wiskundige objecten bestaan als concepten in de geest. Ze bestaan dus niet buiten het domein van het denken. Het maakt hierbij niet uit of we het hebben over reële of imaginaire getallen (of over welk ander type wiskundig object dan ook).

Groet,
Emanuel

Emanuel Rutten zei

Beste Bert,

Voor *alle* objecten? Je meent dus dat alles in de geest bestaat en helemaal niets buiten het denken. Een dergelijk metafysisch idealisme is extreem implausibel. Geloof je werkelijk dat huizen, auto's, stoelen, tafels, mensen, dieren, planten, etc. alléén maar als gedachten bestaan? Dat er helemaal niets buiten de geest is? Zoveel geloof heb ik niet vrees ik.

Groet,
Emanuel

johan bosmans zei

Als alle dingen die bestaan ook zijn en als alle dingen die zijn ook bestaan, dan zijn "zijn" en "bestaan" synoniemen.
Tenzij je me kan aangeven wat het verschil is (waaruit bestaat het verschil m.a.w.)

Emanuel Rutten zei

Beste Johan,

We dienen onderscheid te maken tussen de extensie en de intensie van een begrip. De extensie van een begrip is de verzameling objecten die onder dat begrip valt. Zo is de extensie van het begrip rood de verzameling van alle rode objecten. De intensie van een begrip is de betekenis ervan. De intensie van rood is dus de betekenis van rood. Wanneer twee verschillende begrippen dezelfde extensie hebben, dan volgt daaruit nog niet dat ook hun intensies gelijk zijn. Neem de begrippen driehoekig en driezijdig. Deze begrippen hebben dezelfde extensie (alles wat drie hoeken heeft, heeft drie zijden en omgekeerd). Toch zijn hun intensies niet gelijk. Ze betekenen niet hetzelfde. Het zijn anders gezegd geen synoniemen. Welnu, wanneer alles wat bestaat ook is en omgekeerd, dan volgt daaruit dat de begrippen bestaan en zijn dezelfde extensie hebben. Maar op grond van het voorgaande kan daaruit dus niet geconcludeerd worden dat bestaan en zijn synoniemen zijn.

Groet,
Emanuel

johan bosmans zei

Fair enough.
Maar dan blijft de vraag: wat is de intensie van het begrip "zijn" en wat is de intensie van het begrip "bestaan"?

Emanuel Rutten zei

Beste Johan,

Daarover verschillen filosofen van mening. Er zijn filosofen die menen dat beide begrippen dezelfde intensie hebben (e.g., Quine) en filosofen die dit ontkennen (e.g. neo-Meinongianen). Bovendien vind je bij beide partijen verschillende invullingen van de intensie(s). In elk geval is het zo dat zij die menen dat de extensies van beide begrippen verschillen, nog niet van mening hoeven zijn dat hetzelfde geldt voor hun intensies.

Groet,
Emanuel

johan bosmans zei

Maar dan blijft de vraag: wat is de intensie volgens jou?

Emanuel Rutten zei

Beste Johan,

Zelf meen ik dat 'zijn' en 'bestaan' dezelfde intensie (en dus ook dezelfde extensie) hebben. Verder ben ik van mening dat 'bestaan' en 'zijn' primitieve termen zijn. Dit wil zeggen dat hun betekenis niet nader geanalyseerd kan worden. De betekenis van 'bestaan' en 'zijn' kan niet worden uitgedrukt in nog fundamentelere begrippen. De begrippen 'bestaan' en 'zijn' zijn maximaal fundamenteel.

Groet,
Emanuel

johan bosmans zei

Beste Emanuel,

Voor jou hebben "zijn" en "bestaan" dezelfde intensie.
Na een kleine omweg kan ik dan toch niet anders dan besluiten dat "zijn" en "bestaan" voor jou synoniemen zijn?

Groeten,
Johan

Emanuel Rutten zei

Beste Johan,

Zeker, ik meen dat ze dezelfde betekenis hebben en dus synoniem zijn.

Groet,
Emanuel

Emanuel Rutten zei

Beste Johan,

Je had een groot blok wit onder jouw laatste reactie opgenomen. Dat is niet de bedoeling. Hieronder jouw reactie zonder genoemd blok. Zorg er in het vervolg svp voor dat je geen groot blok wit onder je post laat staan.

Groet,
Emanuel

Johan Bosman zei:

Beste Emanuel,

Het uitgangspunt van je blog was de vraag: Zijn er dingen die niet bestaan?
Een vraag die jij positief beantwoordt.
Vermits "Zijn" en "bestaan" synoniemen zijn voor jou, staat het mij vrij om deze in te wisselen.
"Bestaan er dingen die niet bestaan?"
of
"Zijn er dingen die niet zijn?"
In de traditionele logica lijkt me een positief antwoord op die vragen toch wat vreemd.
Ofwel bestaan de dingen ofwel bestaan ze niet.
Ofwel zijn de dingen ofwel zijn ze niet.

Groeten,
Johan

Emanuel Rutten zei

Beste Johan,

Hoe kom je erbij dat ik die vraag positief beantwoord? In de laatste alinea van mijn blogbijdrage geef ik duidelijk aan dat ik juist van mening ben dat er géén dingen zijn die niet bestaan. In mijn reacties hierboven maak ik dat punt ook: alles is én bestaat. Sterker nog, ik meen zelfs dat niet alleen de extensies, maar ook de intensies van beide begrippen gelijk zijn: zijn en bestaan zijn synoniemen. En precies omdat het synoniemen zijn, zijn de extensies van beide begrippen gelijk (zodat er dus inderdaad geen dingen zijn die niet bestaan).

Groet,
Emanuel

johan bosmans zei

Beste Emanuel,

Maakt het iets uit dan ik verkeerd "ben"?
"In de laatste alinea van mijn blogbijdrage geef ik duidelijk aan dat ik juist van mening ben dat er géén dingen zijn die niet bestaan."
m.a.w. er zijn "geen dingen" die niet zijn.
Zijn ze er nu of zijn ze er niet?

Sorry voor de grote witte blokken.
Nog een goede nachtrust, en morgen gezond weer op.

Groeten,
Johan

Emanuel Rutten zei

Beste Johan,

Je doet alsof de expressie "géén dingen" in mijn uitspraak naar een ding verwijst. Daar ga je in de fout. Wanneer ik schrijf dat er géén dingen zijn die niet bestaan, dan ontken ik dat er een ding is dat niet bestaat. Ik bedoel natuurlijk niet dat "geen dingen" een object betreft dat er is.

Groet,
Emanuel

johan bosmans zei

Emanuel,

Ter overweging: het geen-nijlpaard (of geen-neushoorn, die arme Russell wist het blijkbaar ook niet zo goed meer) van Wittgenstein.

Groeten,
Johan

Emanuel Rutten zei

Beste Bert,

Het eerste deel van mijn driedelig project richt zich op precies deze vraag. In dat deel ontwikkel ik een kennisleer om na Kant opnieuw ruimte te scheppen voor het doen van kennisclaims over het bovenzintuiglijke. Een goede ingang is nog altijd mijn masterthesis: http://www.gjerutten.nl/KenbareNoumenale_GJERutten.pdf

Groet,
Emanuel

Emanuel Rutten zei

Beste Johan,

Wat bedoel je precies? Wees eens wat duidelijker.

Groet,
Emanuel

Emanuel Rutten zei

Beste Bert,

De theoretische natuurkunde vertrekt vanuit bepaalde vooronderstellingen die eerst in de metafysica kritisch bevraagd worden. Het gaat dan ook niet om de vraag welke benadering meer vruchtbaar is, maar om het streven naar een vruchtbare samenwerking en wisselwerking tussen beide. Zie in dit verband eventueel http://goo.gl/HjLea4

Groet,
Emanuel

johan bosmans zei


Goedenavond Emanuel,

Ik heb geen zin om hier over uit te weiden.
Je bent bekend met dit verhaal van Wittgenstein.
Ik meen er een parallel in te ontwaren.

"Ik bedoel natuurlijk niet dat "geen dingen" een object betreft dat er is.", schrijf je.
Met alle respect, maar in het licht van "zijn" is wat jij bedoelt niet relevant.
Althans naar mijn bescheiden mening.
Ik hou het hierbij.
Maar ik vond het een interessant fundamenteel gesprek (zonder enige zweem van ironie). Bedankt.
Johan

Emanuel Rutten zei

Beste Johan,

Op het moment dat jij een bewering van mij evident incorrect (want zelfs grammaticaal onjuist) interpreteert, is het natuurlijk wel degelijk van belang je daar op te wijzen. En dát is wat ik bedoelde met "Ik bedoel natuurlijk niet". Verder spreek je over "parallel" zonder nadere toelichting. Dat heeft uiteraard niet zoveel zin. Enfin, in elk geval dank voor je interesse.

Groet,
Emanuel

Emanuel Rutten zei

Beste Johan,

Je berichtte mij dat jouw laatste bericht onder een verkeerd account geplaatst is. Maar hierboven zie ik bij al jouw berichten netjes 'Johan Bosman' staan. Dus wat wil je dat ik wijzig?

Groet,
Emanuel

johan bosmans zei

Emanuel,
Blijkbaar was dat laatste bericht gewoon niet verstuurd.
Bij deze een tweede poging (onder mijn naam)

One for the road!

Begrijpend lezen: Repelsteeltje 4,5/10
commentaar: "Dit was geen makkelijke tekst. Het ging hier vooral om het interpreterend lezen. Je interpreteert hier soms nog fout".

Dit bericht stond enkele jaren geleden op het rapport van mijn jongste zoon toe die nog op de lagere school zat.
Toen ik het las moest ik luidop beginnen lachen tot ontsteltenis van mijn beteuterde zoon.
Bij mijn weten kan een interpretatie niet juist of fout "zijn". Van zodra ze dat wel zou zijn zou het ook geen interpretatie meer zijn.

Wittgenstein weigerde pertinent de stelling "er is geen nijlpaard in deze kamer op dit ogenblik" te beamen hoewel er zich manifest geen nijlpaard in zijn kamer bevond.
Ik kan daar perfect inkomen.
Al kan ik me levendig inbeelden dat jij daar een andere interpretatie over hebt dan ik.

Groeten,
Johan



Bob zei

Beste Emmanuel,

In het einde van je post zei je het volgende:

"Ik meen dus dat alles wat bestaat ook is, dat alles wat is ook bestaat, en dat alles is (en dus ook bestaat). Bent u er nog?"

Mij gaat het om de op een na laatste zin, jij zegt dat alles is/bestaat maar ik denk dat sommige mogelijke werelden dingen bevatten die niet bestaan in de actuele wereld.

Neem bijvoorbeeld een standbeeld van president Obama in Parijs (gemaakt van atomen die in de actuele wereld niet bestaan)

Het lijkt er toch op dat dat ding niet bestaat en dat is niet compatibel met het idee dat alles bestaat, mischien denk je dat dat ding wel bestaat maar als een mentaal object in plaats van als fysiek object.

Maar het is toch overduidelijk dat als dat ding had bestaan als fysiek object gemaakt van atomen dat die niet numeriek identiek zou zijn aan jouw immateriële voorstelling van dat ding.

Er is namelijk geen enkle mogelijke wereld waarin jouw immateriële voorstelling van een standbeeld een verzameling van atomen is dat een standbeeld vormt, dat is rondweg absurd.

Bovendien zijn er mischien wel meerdere mensen die aan dat standbeeld denken en elke keer dat iemand stopt met daarover te denken houd een gedachte op te bestaan.